Mendafshi,shije e femrave te buta

Seta apo mëndafshi është një fibër natyrale, me orgjinë prej një gjallese të vogël, nga e cila mund të përftohen copa shumë të çmuara. Mëndafshi përftohet nga boçja e larvave të krimbit të mëndafshit (insekte që emrin shkencor e kane Bombyx mori), dhe që pak a shumë quhet edhe procesi i mbytjes, pasi larva mbytet për të evituar prishjen e boçes së mëndafshit .


Origjina


Përpunimi i mëndafshit e ka origjinën në Kinë, pak a shumë rreth vitit 6000 p.K. Legjenda thotë se lindja e seriko kulturës, i detyrohet perandorit Xi Ling Shi. Fillimisht, rrobat prej mëndafshi ishin të rezervuara vetëm për perandorët kinez, por gradualisht përdorimi i tyre u përhap edhe në shtresa të tjera të shoqërisë, madje edhe jashtë Kinës. Veshjet prej mëndafshi u bënë shumë shpejt një pasuri luksoze dhe u përhap në të gjitha zonat ku mbërrinin tregtarët kinez, për shkak të peshës së lehtë që kishin dhe bukurisë së këtyre veshjeve. Për shkak të kërkesave të shumta të produkteve ku përdoret mëndafshi, kjo fibër është kthyer në mallin më të rëndësishëm në tregun ndërkombëtar, deri në industrializimin e prodhimit të saj.


Sekreti dhe monopolizimi


Perandoritë kineze u sforcuan ta mbanin dijen e seriko kulturës sekret ndaj kombeve të tjera, në mënyrë që të mbanin monopolin kinez të prodhimit të mëndafshit. Por pavarësisht kësaj, në epokat e mëvonshme, u verifikuan “emigrime” të artit të përpunimit të mëndafshit drejt Japonisë, Koresë dhe Indisë. Në Evropë, megjithëse Perandoria Romake e njihte dhe e vlerësonte mëndafshin, dija e seriko kulturës mbërriti vetëm rreth viteve 550, nëpërmjet Perandorisë Bizantine; legjendat tregojnë se murgët me urdhër të perandorit Justianian, ishin të parët që sollën në Kostandinopojë vezë të krimbit të mëndafshit, të fshehur në brendësinë e disa kallamëve.


Shekulli XIX


Në këtë kohë Kinës dhe Japonisë i afrohen edhe vende të tjera në rang botëror, që prodhonin mëndafshin. Një prej tyre është edhe Italia, e cila prodhimin e mëndafshit e ka kaq të rëndësishëm, sa madje ekziston një lloj mëndafshi që quhet Meldola, dhe emrin e ka marrë pikërisht nga zona ku e prodhojnë, ndërsa në San Leucio në Kaserta, është hapur muzeu kushtuar krimbit të mëndafshit. Një karakteristikë e veçantë e kësaj fibre është gjatësia e fijes, e cila mund të arrijë nga 700 deri në 800 metra. Kjo e bën vibrën më të gjatë që vjen nga një gjallesë.


Ku përdoret


Mëndafshi përdoret më së shumti për të prodhuar veshje, përgjithësisht shumë të shtrenjta, si p.sh kravata foulard dhe të brendshme (sidomos për femra). Mëndafshi mund të përdoret edhe duke u ndërthurur me leshin apo me fibrat sintetike. Piktura mbi mëndafsh, nëse pikturohet me dorë, ndryshe nga artikujt e stampuar, mund të japë rezultate artistike shumë më të këndshme, falë edhe efektit të saj double-face (dy ftyreshe), mjaft praktike për të dekoruar dhe personalizuar aksesorë të ndryshëm për arredimin e shtëpisë. Mëndafshi, në varësi të karakteristikave të saj, mund të jetë e tipit: Pongé, Crepe de Chine, Crepe Satin, Mussola, Shantung etj.