Mosha e adoleshencës, ndryshimet e para dhe problemet te fem

Me arritjen e moshës së adoleshencës te të rinjtë nisin të shfaqen edhe ndryshimet e para në zhvillimin psikofizik. Për këto ndryshime përkujdesen hormonet seksuale, estrogjeni dhe progesteroni, që deri në atë fazë janë si të “fjetura”, jo aktive. Këto hormone jo vetëm që e ndërrojnë pamjen e jashtme të vajzës së re, por ndërrojnë edhe në brendësi organet e saj. Menarha, si quhet ndryshe menstruacioni i parë, paraqitet diku mesatarisht në moshën 12-vjeçare, ndërsa zakonisht shfaqet rreth moshës 10-14-vjeçare.

Megjithatë do të kalojë edhe një kohë deri sa menstruacionet të marrin formën e tyre të vërtetë. Në fillim nuk janë të rregullta, vonohen apo “vijnë” të pakta në sasi e ndonjëherë edhe të “shumta”. Çdo gjë është normale, por nëse cikli menstrual nuk rregullohet për disa vite, atëherë vajza duhet t’i drejtohet gjinekologut, i cili pas vizitës mund të vërtetojë nëse ekziston apo jo ndonjë çrregullim hormonal.
Higjiena personale është shumë me rëndësi për organet gjenitale të femrës. Mirëpo ndonjëherë me larje të tepërt dhe përdorime të sapunëve të dobëta, arrihen kundër-efekte dhe më tepër bëhet dëm sesa dobi. Në këtë mënyrë largohen edhe lëngjet (sekretimet) që e mbrojnë vaginën dhe organet e tjera gjenitale nga infeksionet.
Dhimbja e barkut
Menstruacionet me dhimbje, që ndryshe në mjekësi quhen edhe dismenore, janë tipike për kohën e adoleshencës e deri në vitet e tridhjeta të jetës së femrës, atëherë kur organizmi mësohet me “kërcimet” hormonale. Kjo ndodh në rast më të mirë menjëherë pas lindjes së parë. Mirëpo te menstruacionet me dhimbje, shkaqet e dhimbjes janë të shumta. Në të shumtën e rasteve shkaktar është prostalagina, materie që e shtyn vaginën të tkurret, mirëpo mund të jenë edhe si pasojë e mitrës jonormale. Sipas disa studimeve më të reja, dhimbjet lidhen edhe me NGF-në, materie që mundësojnë mbijetimin e qelizave nervore, dhe nëse ka tepër materie të tillë, zvogëlohet pragu i tolerimit të dhimbjes. Shkak janë edhe pasojat psikike të dhimbjeve gjatë menstruacioneve si të refuzuarit e seksualitetit personal, mospajtimi që jeni të lindur si femër, si dhe fjalosjet e pazgjidhura familjare e shumë faktorë të tjerë psikologjikë. Për t’u liruar nga këto dhimbje të menstruacioneve, më së miri është që në fazën akute të merret ndonjë bar kundër spazmave, shtrëngimeve. Mund të ndihmojë edhe ndonjë pilulë kontraceptive me dozë të vogël hormonale. Kjo e pakëson dhimbjen për 80 për qind. Megjithatë, para përdorimit të këtyre kokrrave është mirë që të konsultoheni me gjinekologun.
Takimi i parë me gjinekologun
Dashuria e parë, përvoja e parë seksuale detyrimisht iu çojnë edhe drejt takimit të parë me gjinekologun. Një vendim i tillë nuk është i lehtë. Është mirë që të bisedohet me mjekun haptazi pa turp për gjithçka që i intereson një femre në moshë të re dhe pa eksperiencë. Që nga mosha 20-vjeçare, femra duhet rregullisht të konsultohet me gjinekologun. Me këtë mund t’i shmanget shumë sëmundjeve. Vizita tek gjinekologu është mirë të kryhet një herë në vit, në kohën mes dy menstruacioneve. Gjatë secilës vizitë duhet kontrolluar edhe gjendja e gjinjve. Një herë në dy vjet duhet bërë ultrazëri i abdomenit për të konstatuar strukturën e mitrës, të vezoreve dhe të zbulohen trashjet eventuale të indeve të cilat mund të mos i diktojë mjeku gjatë kontrollit mjekësor. Është e këshillueshme që të bëhet ekzaminimi i qafës së mitrës në mënyrë që të zbulohen tumoret e hershme. Pas marrjes së sekrecioneve të mitrës dhe realizimit më vonë të analizave laboratorike vërtetohet nëse ekziston apo jo ndezja e ndonjë qelize jonormale.

Zgjatja e menstruacioneve

Zakonisht menstruacionet normale zgjasin 4-6 ditë dhe humbja e gjakut është rreth 36 mililitra. Humbjet normale të gjakut sillen rreth 10 dhe 200 mililitra. Nëse gjakderdhja është gjithnjë e madhe, më së miri është të këshilloheni me gjinekologun, ngase mund të paraqitet ndonjë anemi. Për të penguar aneminë, me siguri mjeku do t’iu këshillojë të përdorni preparate hekuri dhe vitaminë B. Sporti në kohën e menstruacioneve është shumë i dobishëm. Aktiviteti fizik nxit krijimin e endorfinës, materie që e zvogëlon dhimbjen, e me këtë lirohen muskujt e barkut dhe të shpinës, të cilat ato ditë janë të shtrënguara. Me gjakderdhjen organizmi humbet albuminat, lëngjet dhe hekurin, prandaj është me rëndësi të ushqyerit mirë. Mirë është të hahet mish, vezë, prodhime qumështi, të hahet ushqim me albuminë dhe të pihet shumë ujë. Janë të preferueshme lëngjet e frutave sepse përmbajnë vitaminë C.

Koha për kontraceptivë

Koha e përdorimit të kontraceptivëve vjen bashkë me kohën e marrëdhënieve të rregullta seksuale. Mund t’i përdorin edhe adoleshentet nëse kanë marrëdhënie të rregullta seksuale. Kjo nuk ka pasoja të dëmshme, madje edhe i mjekon “puçrrat”. Vetëm vajzat që vuajnë nga epilepsia apo që kanë probleme me veshkat, mëlçinë si dhe qarkullim e gjakut nuk është e këshillueshme t’i përdorin këto preparate. Për të gjitha femrat vlen rregulli: Së pari duhet bërë analiza e gjakut e pastaj vjen koha e përdorimit të këtyre preparateve. Nevoja e kontracepsionit ka lindur kryesisht për moshat e reja, moshat e riprodhimit, të cilat për të shmangur një intervent, një ndërhyrje siç është aborti zgjedhin një mënyrë që është pak e dëmshme dhe e sigurt nga një shtatzëni e padëshiruar, deri në momentin që çifti do të dojë të planifikojë një shtatzëni. Jo vetëm që përdorimi i kontraceptivëve shmang shtatzëninë e padëshiruar, por nuk lejon as transmetimin e sëmundjeve të ndryshme seksuale.

Menopauza dhe dëshira seksuale

Edhe pse duket e vështirë për t’u besuar, seksi përmirësohet ndjeshëm tek femrat që janë pranë procesit të menopauzës. Ato kanë më shumë përvojë, e dinë çfarë duhet të kërkojnë dhe janë të gatshme për ta kërkuar atë. Me fëmijët larg shtëpisë ato janë më pak të stresuara dhe kanë më shumë kohë për t’u dhënë pas marrëdhënies së tyre intime. Me kalimin e viteve fillon edhe luhatja e hormoneve, në këtë mënyrë femrat mund të provojnë një “valë” të madhe të “testosteroneve të lirë”, të cilat rrisin dëshirën e tyre për të marrë kënaqësi. Por hormonet mund të “punojnë” kundër jush. Shumë femra jetojnë një rënie të vërtetë të dëshirës seksuale gjatë fazës së menopauzës. Gra të tjera mund të hasin probleme në arritjen e orgazmës ose thjesht mund të ndihen më pak seksuale. Femrat të cilat vazhdojnë të kenë seks të vazhdueshëm gjatë procesit të menopauzës kanë më pak probleme seksuale sesa gratë të cilat rrallojnë numrin e kontaktit fizik.