The Economist: Cilët janë ata që i frikësohen "Google&q

Rrallë ka ndodhur, në mos kurrë, që një kompani të rritet aq shpejt në aq shumë mënyra si “Google”, motori i kërkimit më popullor në gjithë botën. Kjo është e vërtetë në çdo drejtim: rritja në vlerën e tregut dhe të ardhurave; numri i njerëzve që klikojnë për të kërkuar lajme, picerinë më të afërt apo një imazh satelitor të kopshtit të fqinjit; volumi i pafundi i reklamave; apo numri i avokatëve dhe lobistëve. Një rritje e tillë është e pamundur që të mos shkaktojë shqetësime, qofshin këto thjesht paranojave apo të justifikueshme. Lista e atyre që e urrejnë apo i tremben “Google” rritet dita-ditës. Rrjetet e televizioneve, botuesit e librave dhe pronarët e gazetave ndihen sikur “Google” është rritur duke përdorur përmbajtjen e tyre pa paguar për të. Firmat e telekomunikacionit si “America AT&T: dhe “Verizon” po i ha inati se “Google” po lulëzon në sytë e tyre duke vënë në përdorim atë që ato prodhojnë.
Shumë kompani të vogla e urrejnë “Google” pasi kanë provuar të shfrytëzojnë të njëjtën formulë për të fituar vendet e para në renditje, por janë rrezuar sërish pasi “Google” ka kaluar para tyre duke përdorur metoda të tjera të reja.
E tani vijmë te politikanët. Liberalëve nuk u pëlqen marrëveshja e “Google” me Kinën. Konservatorët ankohen për videot e pancensuruara. Por frika më e madhe ka lidhje me privatësinë e përdoruesve. Modeli i biznesit që ka zgjedhur Google” pretendon që njerëzit do i besojnë akoma më shumë informacion mbi jetën e tyre. Këto të dhëna fillojnë me depozitimin e kërkimeve që ka kryer një përdorues (si pasojë, një dosje të interesave) dhe reagimin e përdoruesve ndaj reklamave.
“Google” krahasohet shpeshherë me “Microsoft” (një tjetër armik meqë ra fjala); por evolucioni i tij i ngjan më shumë një industrie bankare. Ashtu si institucionet financiare u rritën dhe u bënë depo të parave të njerëzve e si rrjedhojë gardianë të informacionit privat të financave të tyre, ashtu dhe “Google” tani po kthehet në një ruajtës informacioni akoma më të gjerë dhe intim të individëve. Po, kjo qëndron dhe për rivalë si “Yahoo!” dhe “Microsoft”. Por “Google” nëpërmjet shpejtësisë absolute, me të cilën grumbullon informacionet e çmuara, do të mund të testojë limitet e tolerancës së shoqërisë.
Në mënyrë ironike, ka diçka që qëndron në ankesat e shumta ndaj “Google”. Çështjet janë diskutuar më gjerë në dy drejtime: Një sërë argumentesh “publike” për rregullimin e “Google”; dhe një sërë argumentesh “private” për menaxherët e “Google” që kanë të bëjnë me strategjinë që i duhet kompanisë për të dalë nga stuhia. Në të dyja rastet, “Google” – ndryshe nga propaganda e kompanisë – është mirë të konsiderohet si një kompani tjetër “e ligë” që rrëmben para.
Kjo për shkak se, nga pikëpamja e publikut, kontributi i të gjitha kompanive ndaj shoqërisë vjen nga krijimi i përfitimeve, dhe jo nga dhënia e gjërave. “Google” është një shembull i mirë i kësaj. “Mirësia” e saj e ka rrënjën më pak nga gjithë ato kotësia për altruizmin e korporatave se sa nga dora e padukshme e Adam Smith. Siguron një shërbim që të tjerëve u duket i vlefshëm, kryesisht nga ndihma që u jep njerëzve për të gjetur informacion (pa pagesë) dhe mundësia që kanë reklamuesit të promovojnë artikujt e tyre me një plan.
Duke pasur këtë, përgjegjësia e provës është që prokurorët e ardhshëm të “Google” të tregojnë se po bën diçka të gabuar. Tek antitrusti, çmimi që “Google” kërkon ndaj reklamuesve vendoset me ankand, prandaj pushteti monopolist është i kufizuar; ende duhet ta përdorë dominimin në një treg për të krijuar muskuj ashtu siç bëri “Mircrosoft”. I njëjti supozim pafajësie i shkon të drejtës së autorit dhe privatësisë. Produktet e kërkimit të librave në “Google”, për shembull, ndihmojnë dhe nuk lëndojnë publikuesit dhe autorët duke i shpëtuar librat nga harresa dhe duke i inkurajuar lexuesit të blejnë vepra me të drejtë autori. Dhe me gjithë muhabetet tipi “Big Brother” për të ditur se cilat zgjedhje njerëzit do të bëjnë nesër, “Google” nuk e ka tradhtuar besimin e përdoruesve mbi privatësinë e tyre. Edhe nëse nuk ka bërë asgjë, ka qenë më i mirë se rivalët e tyre në qëndresën ndaj qeverive kureshtare në Amerikë dhe Kinë së bashku.
Pasi kemi thënë këtë, konflikti i interesave do të bëhet i paevitueshëm, veçanërisht me privatësinë. “Google” në të vërtetë kontrollon një fushë që, ndërsa ju shet gjithnjë e më shumë shërbime, mund të lëvizë në dy drejtime. Nga njëra anë, “Google” mund të shkatërrojë me vetëdije shumë shpejt çdo të dhënë të përdoruesit që mbledh. Kjo siguron privatësinë, por limiton përfitimet e “Google” nga shitja tek reklamuesit e informacionit të asaj që ju po bëni, dhe i bën ato shërbime më pak të përdorshme. Nëse kalojmë në anën tjetër dhe “Google” ruan informacionin, shërbimet do të ishin më të vlefshme, por do të ndodhnin ndërhyrje të tmerrshme për sa i përket privatësisë.
Përgjigjja, ashtu si dhe me bankat në të kaluarën, ndodhet diku në mes; dhe këndvështrimi i anës së fundit ka mundësi të ndryshojë, pasi edhe rrethanat ndryshojnë. Ky do të jetë interesi kryesor publik në “Google”. Por, ashtu si bankierët deklarojnë (dhe Bill Gates), shqyrtimi i publikut do të krijojë një sfidë private për menaxherët në “Google”: si do ta paraqesin rastin e tyre?
Një strategji e dallueshme është të zbusë shqetësime për besueshmërinë e “Google”, duke u bërë më transparent dhe i hapur ndaj proceseve dhe planeve të tij. Por gjithashtu ka nevojë për një ndryshim më të thellë në zemër. Nëse pretendoni se, vetëm sepse themeluesit tuaj janë burra të mirë dhe ju japin mjaft shërbime, shoqëria nuk ka të drejtë të vërë në diskutim motivet tuaja, kjo nuk tingëllon e arsyeshme. “Google” është një mjet kapitalist, një i vlefshëm madje. Me siguri do të jetë më mirë t’i bëhet ballë stuhisë që po afron në atë fondacion, se sa një slogan i rëndomtë që mund ishte asgjësimi juaj.