Studiuesit: 10 funksionet që i njihen mëlçisë

Mëlçia është një organ solid, ngjyrë kafe të errët dhe është gjendra më e madhe e trupit. Ka disa funksione si: sekretues, rezervues etj. Ajo ka një formë si prizëm triangular kënddrejtë, pa këndin e djathtë. Ka 5 sipërfaqje: të sipërme, të poshtme, të përparme, të pasme e të djathtë (anësore). Këto ndahen nga njëra-tjetra nga "buzë" të lëmuara (përveç të poshtmes).

Mëlçia ka 5 Lobe, ku më i madhi është lobi i djathtë e më i vogli është lobi i majtë. Në mes të sipërfaqes së saj (nga poshtë) është një fisurë (e çarë) ku kalon Arteria Hepatike dhe Vena Portale, ku kalon gjaku nëpër mëlçi, po ashtu aty ndodhen tubi i djathtë dhe i majtë i mëlçisë që mbajnë bilen që prodhohet në mëlçi.
Funksionet e mëlçisë
Mëlçia është një fabrikë gjigande e trupit, sepse nxehtësia e prodhuar nga reaksionet e ndryshme kimike kontribuon në ngrohjen e përgjithshme të trupit. Ajo sekreton Bilën, lëngun e tëmthit, I cili përbëhet, kryesisht, nga kripërat biliare, pigmentet biliare, kolesterolin e lecitinën.
Funksionet e tjera të mëlçisë :
1- Funksion Hemopoetik, prodhon gjak. Në embrion, formon rruazat e kuqe të gjakut, ndërsa te të rriturit "rezervon" një substancë të domosdoshme për funksionimin e palcës së kockave në prodhimin e rruazave të kuqe.
2- Prodhon Fibrinogjenin e gjakut, albuminën e globulinën.
3- Mban rezerva hekuri dhe bakri, të domosdoshme për prodhimin e rruazave të kuqe.
4- Prodhon Heparinë, substancë e cila e mban gjakun "të holluar" dhe me ndihmën e vitaminës K-prodhon protrombinën.
5- Qelizat e Kupffer-it në sinusoidet e gjakut të mëlçisë kanë rëndësi në sistemin retikulo-endotelial, i cili shkatërron rruazat e kuqe të vdekura.
6- Funksion Detoksikues, neutralizon helmet e prodhuar në zorrë që absorbohen nga gjaku.
7- Funksion Rezervues, depo. Mban rezervat karbohidrateve në formë glikogjeni duke mbajtur një proces (me dy kalime):
a- shndërron glukozën - në glikogjen.
b- kthen glikogjenin në glukozë.
8- formon Vitaminën A nga Karoteni dhe krijon rezerva të vitaminave të grupit B.
9- Proceson Amino-acidet, urenë dhe acidin urik.
10- Ka rol themelor në rezervat dhe metabolizmin e yndyrnave.
Hepatiti C, infeksion i mëlçisë
Hepatiti C është infeksion viral i mëlçisë i padallueshëm klinikisht nga hepatiti B, por shkaktohet nga një virus i vetëm RNA. Lënda ngjitëse gjendet në gjakun e pacientit të infektuar. Ajo përhapet kur gjaku i infektuar futet në kanalet e gjakut të një njeriu tjetër. Kjo mund të ndodhë nëpërmjet shiringave të papastra, ose në raste të rralla, kur gjaku i infektuar bie në kontakt me plagë në lëkurë apo me cipa jargore.Në disa raste ngjitja ka ndodhur edhe përbrenda shërbimit mjekësor si përmes tranfuzionit të gjakut, por para së gjithash kur e njëjta shishe apo ampulë është përdorur nga disa pacientë ku njëri prej tyre ka qenë sëmundjengjitës. Rreziku për ngjitjen e sëmundjes përmes marrëdhënieve seksuale është i vogël. Rrallë mund të qëllojë që një grua shtatzënë e infektuar t'ia ngjisë sëmundjen fëmijës së saj. Përmes metodikave të avancuara laboratorike mund të vlerësohet në ditët tona me një siguri të madhe nëse një pacient ia ka ngjitur dikujt tjetër infeksionin e tij.

Menyrat

Mënyrat e transmetimit të virusit të Hepatitit C

- Nga nëna, mbartëse e virusit te fëmija i porsalindur

- Në kontakt të afërt, në familje, konvikt, ushtri, shkolla etj.

- Infektimi është i mundshëm kur përdorën nga shumë njerëz
krëhëri, furçja e dhëmbëve, makinë-brisk rroje, gërshërë dhe pajisje të tjera që dëmtojnë qoftë edhe minimalisht tërësinë e lëkurës

- Me kontakt seksual, tipike për të rinjtë që janë në rritje

- Nëprmjet rrugëve të gjakut, tatuazh, shpim veshesh, përdorim narkotikësh, manipulim me instrumenta jo sterile

.......

Rastet e prekjes me Hepatit A dhe B
Hepatiti A është sëmundje e lehtë që kalon në më të shumtën e rasteve në mënyrë inaparente. Shërohet pa asnjëlloj problemi. Shumë rrallë mund të shkaktojë komplikacione tek foshnjat dhe fëmijët. Në Shqipëri mund të kenë kaluar rreth 70-80% e popullsisë Hepatit A. Sëmundja transmetohet në mënyrë fekal-orale. Hepatiti B është relativisht i rrezikshem. Në 60-70% të rasteve infektimi kalon në mënyrë të shpejtë, pa pasoja, në pjesën tjetër shfaqet verdhëza. 90% e rasteve shërohen pa problem duke fituar imunitet për gjithë jetën. Ndërsa 10% kalojnë në mënyrë kronike dhe këta paciente janë infektues. Nga këta pacientë një pjesë e mirë e kalon pa probleme, ndërkohë që një pjesë më e vogël zhvillon cirrozë të mëlçisë me të gjitha pasojat e veta.

Transmetimi I semundjes se Hepatitit B
Hepatiti B është një sëmundje ngjitëse që prek mëlçinë. Ai shkaktohet nga nja mikroorganizëm i quajtur virus i hepatitit B, që transmetohet nëpërmjet gjakut dhe raporteve seksuale. Në fakt virusi është prezent në gjak dhe në të tjera lëngje biologjike, në mënyrë të veçantë në spermë dhe në sekrezionet vagjinale të personave të sëmurë ose mbartës kronikë. Këto persona edhe në mungesë të sëmundjes, përmbajnë agjentin infektiv dhe mund t'ua transmetojnë personave të tjerë. Janë shumë më të rrezikshëm se të sëmurët sepse shpesh nuk njohin konditën e tyre dhe prandaj nuk janë në gjendje të veprojnë për të shmangur infektimin. Një situatë shumë e rëndë është e përbërë nga transmetimi i virusit nga nëna te fëmija gjatë shtatzënisë dhe sidomos në momentin e lindjes.

Alkooli, shkak I sëmundjes së mëlçisë
Gratë janë më të rrezikuara se burrat për t'u prekur nga sëmundja alkoolike e mëlçisë. Ashtu si dëmtimi i mëlçisë nga viruset e hepatitit, edhe përdorimi pa kriter i alkoolit është një sëmundje e shpeshtë dhe me pasoja serioze shëndetësore për këtë organ. Sëmundja alkoolike e mëlçisë është pasojë e veprimit të drejtpërdrejtë të alkoolit mbi qelizat e mëlçisë. Kështu që alkooli konsiderohet një faktor i vërtetë rreziku për çdo konsumator të rregullt të tij. Konsumimi pa kriter i alkoolit është një nga faktorët kryesorë të shfaqjes së kësaj sëmundjeje. Kështu, sasia e alkoolit të përdorur përllogaritet në përmbajtjen e etanolit në pijen që përdoret. Përdorimi i 20-40 gr etanol në ditë është sasi që konsiderohet e rrezikshme për mëlçinë.

Nga se shkaktohet hepatiti c
Hepatiti C shkaktohet nga një virus që përhapet nëpërmjet gjakut. Lënda ngjitëse është tepër e përhapur dhe e zakonshme nëpër botë. Ajo gjendet në gjakun e pacientit të infektuar. Kjo lëndë ngjitëse përhapet kur gjaku i infektuar futet në kanalet e gjakut të një njeriu tjetër. Infektimi mund të ndodhë nëpërmjet shiringave të papastra, ose në raste të rralla, kur gjaku i infektuar bjen në kontakt me plagë në lëkurë apo me cipa jargore. Në disa raste ngjitja ka ndodhur edhe përbrenda shërbimit mjekësor si përmes transfuzionit të gjakut, sidomos kur e njëjta shishe apo ampulë është përdorur nga disa pacientë ku njëri prej tyre ka qenë sëmundjengjitës. Përmes metodikave të avancuara laboratorike mund të vlerësohet me siguri nëse një pacient ia ka ngjitur dikujt tjetër infeksionin e tij.